Zaburzenia snu u dzieci – rodzaje i sposoby na radzenie sobie z nimi

Zaburzenia snu u dzieci mogą źle wpływać na funkcjonowanie całej rodziny. Nocne pobudki, kłopoty z zasypianiem, koszmary, moczenie nocne czy bezsenność u dzieci wybija z rytmu snu wszystkich domowników. Dzień zaś upływa na bezustannym ziewaniu i ociąganiu się przy wychodzeniu do przedszkola lub szkoły. Jak radzić sobie z problemami ze snem u dziecka?

Ile snu potrzebuje dziecko?

Im mniejsze dziecko, tym jego zapotrzebowanie na sen jest większe. Noworodek przesypia nawet 18 godzin w ciągu doby, niemowlę – 15, a dziecko w wieku od 1 do 3 roku życia śpi 12-14 godzin. Maluch, który chodzi do przedszkola, powinien spać od 11 do 13 godzin, mały uczeń – 10-11, a nastolatek – 8-9 godzin.

Oprócz długości przespanego czasu liczy się także jakość snu. Najmłodsze dzieci bardzo często budzą się w nocy, ponieważ przechodzenie z jednej fazy snu do drugiej jest dla nich trudne. Prawidłowy sen powinien przebiegać w następujący sposób:

1. Faza NREM, która trwa 80-100 minut. To podczas tej fazy najlepiej się wypoczywa, a organizm się regeneruje.
2. Faza REM, która trwa 15 minut. Mięśnie są rozluźnione, sen płytki, ale pojawiają się w nim senne marzenia.

Fazy te następują cyklicznie. Podczas trwającego 8 godzin snu zmian jest 4-5. Taki sen jest bardziej efektywny i pozwala na wypoczynek w nocy oraz pracę w dzień.

Problemy ze snem u dziecka

Regularny sen jest niezwykle ważny dla prawidłowego rozwoju fizycznego, emocjonalnego oraz intelektualnego. Wszelkie zaburzenia snu u dzieci wpływają na jego funkcjonowanie. Kłopoty ze snem mogą towarzyszyć wielu chorobom, bywają objawami problemów neurologicznych lub psychiatrycznych. Główne typy zaburzeń snu to:

• Parasomnia – mówimy o niej wtedy, gdy dziecko często się wybudza (występują wówczas zaburzenia podczas przechodzenia z fazy REM do NREM). Ten problem często dotyczy małych dzieci, które lunatykują, mają lęki nocne, koszmary senne lub bruksizm (patologiczne tarcie zębami żuchwy o zęby szczęki).
• Dyssomnia – objawia się w momencie, kiedy dziecko nie może zasnąć, budzi się w nocy, a w dzień jest bardzo senne. Do tego rodzaju nieprawidłowości zaliczamy: bezsenność, nadmierną senność czy narkolepsję.
• Zaburzenia medyczno-psychiatryczne – towarzyszą takim problemom jak: ADHD, depresja, zaburzenia lękowe, upośledzenie umysłowe, przewlekłe zmęczenie. Cierpią na nie także dzieci z zespołem Downa, Tourette’a, Pradera-Williego, z refluksem, padaczką czy astmą.

Zaburzenia snu u rocznego dziecka

Roczne dzieci mają przede wszystkim problem z przechodzeniem z jednej fazy snu do drugiej. Często się więc wybudzają, płaczą. Problem ten dotyka także starsze dzieci, które przychodzą w nocy do łóżka rodziców. Warto w takim przypadku zdiagnozować maluszka pod kątem neurologicznym, ale też przyjrzeć się rutynie wieczornego zasypiania oraz karmienia w ciągu dnia. Usypianie dzieci w spokoju, w ciszy, zapewnienie wcześniej ciepłej kąpieli, podanie maluchowi ulubionej maskotki i pozostawienie delikatnego oświetlenia na noc może zmniejszyć problemy ze snem. Wieczorem warto zapewnić brzdącowi lekki, ale sycący posiłek, np. kaszkę.

Zaburzenia snu u dzieci w wieku przedszkolnym

Nocne lęki to problem, który dotyka wielu dzieci, często w wieku od 2,5 do 6 lat. Maluch w nocy wierci się i kręci, nie może złapać tchu, krzyczy, ale wydaje się nieświadomy swojego zachowania. Taki atak może trwać nawet kilkadziesiąt minut. Warto wprowadzić w życie dziecka rutynę wieczornej kąpieli, wyciszania się, czytania bajek.

Moczenie nocne u dzieci to także zaburzenie snu. Maluch zapadając w głęboki sen, nie czuje parcia na pęcherz. Jeśli sytuacja powtarza się nagminnie, warto zwrócić się o pomoc do lekarza.

Bezdech senny oznacza zdarzenie, kiedy dziecko podczas snu przestaje oddychać. Jest to groźna sytuacja, która dotyka 3% dzieci. Bezdech senny często związany jest z przerostem migdałków, dlatego trzeba ten problem skonsultować z pediatrą.

Leczenie zaburzeń snu u dzieci

Dzieciom z problemami ze snem nie wolno podawać żadnych leków nasennych, zwłaszcza bez porozumienia z lekarzem! Jeśli zaburzenia snu u dziecka mają przyczynę somatyczną, na przykład padaczkę, refluks czy nadreaktywność pęcherza, należy je leczyć farmakologicznie.

Czasami dziecku pomóc może leczenie psychologiczne lub nawet psychiatryczne. Na szczęście w wielu przypadkach wystarczą łagodne zabiegi zmniejszające poziom emocji malucha, wyciszające zabawy oraz kołysanki. Warto także zrezygnować wieczorem z przesiadywania przed wszelkimi ekranami: telewizorem, tabletem czy telefonem – ich światło zaburza wydzielanie melatoniny.