Zazdrość o młodsze rodzeństwo – bez rywalizacji jest lepiej!

Zazdrość o młodsze rodzeństwo to naturalna reakcja malucha na pojawienie się kolejnego członka w rodzinie. Gdy rodzi się drugie dziecko, to pierwsze zwykle przestaje czuć się pewnie. Kiedyś przecież było traktowane ze szczególną troską, było oczkiem w głowie! Teraz musi odsunąć się na drugi plan i to go przeraża. Starszy smyk obawia się, że młodszy brat lub siostra całkowicie odbierze mu rodziców. Z tego też względu relacje między rodzeństwem mogą być na początku trudne. Starszak może nawet przejawiać agresję, zatrzymać, a nawet cofnąć swój rozwój. Czy zazdrości o rodzeństwo da się zapobiec?

Będziesz miał braciszka/siostrzyczkę! Kiedy powiedzieć dziecku o rodzeństwie?

Określenie dokładnego terminu rozmowy na temat nowego członka rodziny jest niemożliwe. Chociaż może obawiacie się oznajmić dziecku nowinę, nie zwlekajcie zbyt długo. Robienie z tego tajemnicy nie przyniesie nic dobrego. Poinformujcie brzdąca, że czekają Was wszystkich duże zmiany, gdyż niebawem zamieszka z wami mały człowieczek – brak lub siostra smyka. Odwołajcie się nawet do jego znajomych z przedszkola lub szkoły, którzy już mają rodzeństwo. Nie najlepszym wyjściem jest jednak rysowanie obrazu jak to będą razem budować z klocków czy bawić się na podwórku. Po narodzinach rodzeństwa starszak może poczuć się oszukany. No bo gdzie ta obiecana zabawa?

Jeśli pierworodny jest jeszcze bardzo mały, ważną sprawą jest ustalenie, kto będzie się nim zajmował podczas pobytu mamy w szpitalu. Nagła rozłąka z matką może wywołać silne, negatywne emocje. Gdy maluchem opiekować się będą np. dziadkowie, zostawiaj go pod ich opieką na długo przed porodem. Przyzwyczai się do nich i rozstanie nie będzie takie dotkliwe.

Gdy pojawia się drugie dziecko…

Kiedy w domu pojawia się małe dziecko, uwaga rodziców koncentruje się głównie na nim. Nic dziwnego, noworodek wymaga szczególnej opieki. I chociaż ten okres może być dla rodziców jednym z cudowniejszych, dla starszego szkraba może być koszmarem. Zagubienie, poczucie zagrożenia, a nawet złość to emocje, które mogą mu towarzyszyć. Zazdrosne dziecko może obrażać się, gniewać, w różny sposób wyrażać swoje negatywne emocje, nawet podnosić rękę na nowego członka rodziny. Takie złe relacje między rodzeństwem należy natychmiast ukrócić, odpowiednio na nie reagując. Jednak bez przemocy i gniewu!

Zazdrość o brata lub siostrę ma często charakter przejściowy. Jednakże nie bagatelizujcie tego problemu, gdyż może to doprowadzić do wieloletniej rywalizacji między rodzeństwem.

• Pod żadnym pozorem nie zaniedbujcie starszego smyka – pojawienie się noworodka w domu nie oznacza, że starszak ma być zdany wyłącznie na siebie. To wciąż dziecko – potrzebuje miłości i zainteresowania.
• Gdy brzdąc buntuje się z zazdrości, nie skupiajcie się na jego złym zachowaniu, nie krytykujcie, nie karćcie. Nie odsuwajcie go od życia rodzinnego. Właśnie w takich chwilach starszak potrzebuje podwójnej dawki ciepła, uwagi, miłości. By nie czuć się odrzuconym, pragnie czasu sam na sam z rodzicami.

Jak uniknąć zazdrości o młodsze rodzeństwo?

Nie lekceważcie uczuć pierwszego dziecka. Aby nie poczuło się ono niekochane i odrzucone, musicie dokładnie zaplanować opiekę nad obydwoma brzdącami.

1. Znajdźcie czas dla starszego dziecka. Przeznaczcie przynajmniej kwadrans dziennie na to, by tylko ze starszakiem wyjść na spacer, zagrać w coś czy pobawić się zabawkami. Młodszego szkraba w tym czasie zostawcie pod opieką dziadków, cioci lub drugiego rodzica.
2. W towarzystwie innych członków rodziny lub przyjaciół nie mówcie wyłącznie o nowo narodzonym dziecku. Informujcie także o dokonaniach starszaka czy chwalcie za opiekuńczość względem młodszego brata lub siostry.
3. Gdy w odwiedziny mają przyjść krewni bądź znajomi, poproście ich, by przynieśli także jakiś drobiazg starszemu dziecku, nie tylko temu najmłodszemu. Niech zainteresują się również nim, np. porozmawiają.
4. Kiedy jesteście zajęci pielęgnacją drugiego dziecka (kąpielą, przewijaniem czy karmieniem), zaproponujcie starszemu np. zabawę lalką. Może się nią bawić nie tylko dziewczynka, ale i chłopiec. Dzięki takiej zabawie maluch może naśladować rodziców – tak samo jak oni karmić, przewijać, kąpać. Co więcej, dzięki lalce nauczy się empatii i troskliwości.
5. Nie porównujcie dzieci do siebie. Mówienie starszemu o tym, że młodsza siostra lub brat jest spokojnym bobasem, podczas gdy ono ciągle płakało i nie chciało spać, tylko rozzłości i zniechęci do dobrych kontaktów z maluszkiem.

Zazdrość o rodzeństwo – agresja i cofnięcie rozwoju

Nawet w domach, w których przemoc fizyczna jest nieznana, mogą pojawić się gniew i frustracja. Zazdrosne o młodsze rodzeństwo dziecko może zacząć szczypać, szarpać, a nawet bić brata lub siostrę. Jest to oczywiście nie do przyjęcia. Będąc świadkiem takiego zachowania, nie podnoście jednak głosu, nie używajcie przemocy. To nie rozwiąże problemu, może go tylko pogłębić. Z dzieckiem należy przede wszystkim rozmawiać i spędzać z nim czas.

Zazdrosne dziecko może także chcieć zwrócić na siebie uwagę rodziców, zachowując się jak niemowlak. To sposób na odreagowanie napięcia i reakcja na nową sytuację w domu. W tym czasie, chociaż umie korzystać z nocnika, może np. siusiać w majtki. Albo płacze, widząc, że karmisz piersią. Pokazuj mu wówczas dobre strony bycia dużym, chwal za samodzielność. Przykładowo – podczas histerii podczas karmienia piersią zapytaj, czy jest gotowy na zrezygnowanie z innych pyszności. W końcu malutkie dziecko ma jednolitą dietę – tylko mleko. Dziecko często dochodzi do wniosku, że dojrzalsze traktowanie jest fajniejsze i nie zazdrości młodszemu już tak bardzo.

Starsze rodzeństwo bez rywalizacji?

Zazdrość dziecka o młodsze rodzeństwo może pojawić się także w późniejszym okresie. Kiedy najmłodszy brzdąc będzie już bardziej samodzielny, będzie szukać towarzystwa do zabawy. Często wybór padnie właśnie na brata lub siostrę. Starszak może nie być tym zachwycony – (nie ruszaj moich zabawek, one są moje!). W takich sytuacjach należy nauczyć dziecko dzielenia się. Dobrym wyjściem będzie także kupienie zabawek, którymi można bawić się w kilka osób. Układanie budowli z klocków, współpraca przy puzzlach lub układankach czy wspólne gry uświadomią dziecku, że wspólna zabawa jest ciekawa i niesie dużo radości.

Jeśli starszak jest negatywnie nastawiony do młodszego, stosujcie przywileje jako formę nagrody za dobry uczynek w stosunku do brata lub siostry. Przykładowo – za pomoc w opiece pozwólcie mu usiąść na przednim siedzeniu w foteliku samochodowym podczas podróży do dziadków.

Dzieci mogą rywalizować o uwagę rodziców, co może prowadzić do kłótni, a nawet rękoczynów. Co robić, by podczas takich sporów pozostać sprawiedliwym, by nie faworyzować jednego dziecka?

• Jasno określcie, że zatargi nie są pożądane w tej rodzinie.
• Bądźcie obiektywni, cierpliwi i wyrozumiali. Nie zawsze starsze dziecko jest winne, czasem to właśnie młodsze prowokuje.
• Dowiedzcie się, jaki jest temat kłótni. Wysłuchajcie racji obydwu stron, nie opowiadając się po żadnej.
• Wspólnie z maluchami przedyskutujcie możliwości rozwiązania problemu, zastanówcie się jak nie dopuścić do powtórki.
• Jeśli maluchy są zbyt wzburzone, rozdzielcie je do czasu aż ochłoną.
• Dzielenie się jest dobrą praktyką, jednak każdy maluch ma też prawo do posiadania własnych rzeczy. Nauczcie je, by nie brały niczego bez pozwolenia.

Z zazdrości się nie wyrasta. Uczymy się jedynie sobie z nią radzić – jednym wychodzi to lepiej, innym gorzej. Warto jednak robić wszystko, by była jak najmniej odczuwalna przez nasze pociechy.